Som dei føregåande postane dei siste dagane så er denne også om framgangsmåten for å lage golvplog med utgangspunkt i eit sett med originale plogar frå fyste halvdel av 1800-talet. Høvelen er funksjonell men handtaka skal formast til og kantane på høvelen skal rundast som på den gamle høvelen. Klikk på bileta for å opne dei i visningsmodus og få fram teksten som høyrer med.
Lengda på høvelen vart merka opp og vinkla rundt i samband med oppmerking av høvelstokken. Dette er forklart i den første posten om høvelmakinga. Den originale høvelen er støthøvla i endeveden men det er spor etter saga på eit par stader. Om det har vore ei bakksag eller ei grindsag er vanskeleg å seie. Eg sagar med ei bakksag. Foto: Roald Renmælmo
Rundinga av kantane har ei markert avslutning eit stykke ned på sida. Denne markeringa er gjort med ripmot frå undersida. Foto: Roald Renmælmo
Kantane er runda mot ein riss som er ein liten ¼» frå kanten. Eg stilte ripmoten på 5,5 mm og ripa tydeleg til kvar side. Foto: Roald Renmælmo
Med ein sletthøvel høvlar eg kanten. Først lagar eg ein fas på 45 grader som får ei flate på litt over 4 mm. Bredda på flata omlag like stor som summen av flatene som står att inn til rissen. Så rundar eg ut frå denne flata ut mot rissen. Foto: Roald Renmælmo
Eg stikk djupare med eit tappjarn der rundinga skal avsluttast i endane. Tappjarnet går i rissen som er merka på sida. Foto: Roald Renmælmo
På kantane i endane brukar eg eit stemjarn og stikk ut veden på same måte som med høvlinga. Foto: Roald Renmælmo
Her er det skore ein 45 grader fas ned til stoppmerket. Foto: Roald Renmælmo
Alle kantane mot endeveden er greiast å skjere til med eit kvast stemjarn. Foto: Roald Renmælmo
Når kantane er grovskore med stemjarnet kan ein runde overgangane med ei fil. Foto: Roald Renmælmo
Det er vanleg at høvlane i mitt område har ein slagknapp av jarn i bakkant. Desse kan vere smidd spesielt til dette eller det er ein kappa spikar med stort hovud. Eg brukar 4″ eller 5″ smidd spikar som eg kappar til omlag 1 ½» – 2″ lengd. Foto: Roald Renmælmo
Eg førborar for slagknappen. Foto: Roald Renmælmo
Eg slår inn slagknappen med hammar. Fordelen med ein slagknapp av jarn er at det er lettare å justere høveltanna med ein liten hammar og ein sparar slitasje på høvelstokken. Foto: Roald Renmælmo
Mange gamle høvlar er stempla med bokstavane til han som har laga høvelen. Eg har laga meg eit lite stempel med mine bokstavar. Foto: Roald Renmælmo
Her stemplar eg 5 gongar i framkanten av høvelstokken slik det er gjort på den gamle høvelen. Foto: Roald Renmælmo
Ferdig stempla høvelstokk. Foto: Roald Renmælmo
Å spikke slike handtak kan sikkert gjerast til eit lite spikkekurs. Eg vel å ikkje gå for langt inn i detaljane. Her har eg saga inn 3 mm til eit referansedjup og spikka meg inn mot dette. Foto: Roald Renmælmo
Eg har så runda endane av skafta mot ein spiss. Dette kan sikkert med fordel gjerast etter nokre malar som ein legg på emnet og merkar etter. Eg spikka på frihand etter nokre referansepunkt. Gode spikkeknivar som er skikkelig kvessa er nødvendig. Foto: Roald Renmælmo
Handtaka er runda på tilsvarande vis som høvelstokken. Eg merkar dette med passar. Foto: Roald Renmælmo
Eg spikkar rundinga på same måten. Først ein 45 grader fas og så rundar eg denne. Foto: Roald Renmælmo
Inni rundingane er det greitt å ha ein kniv med ein litt avlang spiss. Foto: Roald Renmælmo
Det er nødvendig og snu og spikke med veden. Å kjenne nokre sentrale spikkegrep før ein tar til med slikt arbeid er sikkert bra. Foto: Roald Renmælmo
Også her er det greitt å ta den siste rundinga med ei fil. Foto: Roald Renmælmo
Handtaka er ferdige og slått på plass. Høvelen står saman med nothøvelen som også er ferdig. Foto: Roald Renmælmo
Den ferdige høvelen saman med originalen. Den nye manglar overflatebehandling i ei eller anna form. Dette blir tatt opp i ein seinare post. Foto: Roald Renmælmo
No gjenstår overflatebehandling av høvelstokken før denne er ferdig. Då er det berre å slipe høvelstålet og prøvekjøre høvelen. Som regel blir det litt småjustering av kile og slikt i samband med prøvekjøringa. Det er også sentralt at dei pløgde borda passar nøyaktig saman. Det blir også ein del av prøvekjøringa, å sjå om det må til justering på høvlane.
Del dette:
Norsk Skottbenk Union 
Hei
Flotte innlegg! Med mange informative bilete.
For å svare på spørsmåla dine frå ein tidlegare post, så må vel ei oppskrift væra så detaljert. Mange bilete gjere at lesaren får studert arbeidet og emnet frå fleire sider, og lettare forstå prosessen. Nyttig for meg som nybegynner. Flott å få bileta med tekst på full skjerm.
LikarLikar
Hei Sven
Takk for kommentaren. Oppskrifta, eller instruksjonen, blir fort omfattande og detaljert. Det er likevel mogleg å kutte ned på bileta. Eg vel å vise korleis eg brukar verktøyet, og kva verktøy eg brukar for alle arbeidsoperasjonane, i alle fall nesten alle. Eg kunne velje å gå ut frå at lesaren kan snikre frå før og såleis kan bruke verktøyet. Då kunne eg sløyfa mange bilete og delar av forklaringa utan at det går for mykje ut over instruksjonen i høvelmaking.
Når eg vel å vise arbeidet så detaljert så er det også for å få med korleis eg sjølv løyser oppgåva med å lage ein høvel ut frå spor på den originale høvelen eg har som modell. Det er også for å få med korleis eg kan gjere alt arbeidet på ein høvelbenk som er kopi av ein gamal original benk. Ein del av dette er kanskje på sida av det å lage ein enkel instruksjon i høvelmaking?
Det er mogleg å stokke litt om på rekkefølgja på delar av arbeidet. For andre typar høvlar kan det vere ei anna rekkefølgje som er betre egna. For ein typisk profilhøvel med sideutkast er det som regel enklare å lage profilen i høvelstokken først og så slipe høveltanna for å passe med denne. Ein slik framgangsmåte valde eg å ikkje bruke på denne høvelen sidan tanna er samansett av to delar og såleis låst for justering sidevegs.
Eg håper postane kan vere til hjelp for dei som vil lage seg høvel. Eg trur det skal gå an å kommentere, eller stille spørsmål, i kommentarfeltet under kvart bilete? Det ser i alle fall slik ut for meg. Enn så lenge er det ingen som har prøvd dette.
Mvh Roald
LikarLikar