Skottâ-bæŋ`kâ, skottbenk på samisk

Tittelen på posten er det samiske ordet for skottbenk med skrivemåten frå ordboka til Konrad Nielsen frå 1938. Ein meir tidsriktig skrivemåte i dag er skohtabeaŋka. Ordboka frå 1938 er eit standardverk som er grunnlaget for all nordsamisk leksikografi og samstundes ei sentral skildring av den samiske kulturen, slik han kjem til uttrykk i språket. I ordboka er det utfyllande ord-forklaringar på både norsk og engelsk. Boka kom i fire bind, dei tre første med orda i alfabetisk ordning, og det fjerde bindet som ei systematisk oppstilling av det samiske ordforrådet. For oss handverkarar er dette fjerde bindet spesielt spennande sidan dei ulike handverka i samisk kultur er skildra på ein god måte. Her er mange gullkorn for den som vil leite.

Oppslaget på ordet skottbenk på samisk i ordboka til Konrad Nielsen frå 1938. — Oppslaget på ordet skottbenk på samisk i ordboka til Konrad Nielsen. Her viser han også til ordet «solges» som er det samiske namnet på meiane på skottoksen. (Konrad Nielsen, 1938)

Skottbenk i samisk - norsk ordbok — Utklipp frå ei seinare samisk – norsk ordbok som har med ein meir moderne skrivemåte. Ordforklaringa er så godt som ordrett den same som den norske forklaringa til Konrad Nielsen frå 1938. (Samisk – norsk ordbok 1995)

Vi har fleire døme på skottbenkar i samiske område. Ein av dei første skottbenkane som var presentert på bloggen vår er den frå museet i Karasjok. Også det flotte biletet av dei som høvlar på skottbenk er frå samisk område.

Eit arbeidslag har sett opp eit tømmerhus ved Šuoššjavre i Finnmark og er i gang med å høvle bord til enten golv eller tak. To mann sit og høvlar takåsar med okshøvel og to mann høvlar bord på flasken med okshøvel. Legg merke til at det eine langbordet på skottbenken ligg på diagonalen mellom føtene for at det skal bil stødigare å høvle bordet på flasken. Hodeplagga dei har på seg indikerer at dette er midt på sommaren i den tida mygga er på sitt verste. Foto: frå Aage Hegge samlingen. Aage Peder Lund Hegge var lensmann Indre Finnmark på 1920-1940-talet og tok ei mengd med foto frå sine reiser. Fotoet er skanna av De Samiske Samlinger i Karasjok. Hans namnebror og etterkomar Aage Hegge følgjer bloggen og har latt oss bruke biletet. — Eit arbeidslag har sett opp eit tømmerhus ved Šuoššjavre i Finnmark og er i gang med å høvle bord til enten golv eller tak. To mann sit og høvlar takåsar med okshøvel og to mann står ved skottbenken og høvlar bord på flasken med okshøvel. Legg merke til at det eine langbordet på skottbenken ligg på diagonalen mellom føtene for at det skal bil stødigare å høvle bordet på flasken. Foto: frå Aage Hegge samlingen.

Kjelder:

Lappisk ordbok, Lapp Dictionary, Konrad Nielsen, Oslo, 1938.

Samisk – norsk ordbok, Brita Kåven, Johan Jernsletten, Ingrid Nordal, John Henrik Eira og Aage Solbakk, Davvi Girji, 1995

Forfattar: Roald Renmælmo

Snikkar med fokus på handverkstradisjon og handverktøy. Universitetslektor og PhD stipendiat på NTNU i Trondheim. Eg underviser på tradisjonelt bygghandverk og teknisk bygningsvern og restaurering. Vis alle innlegg av Roald Renmælmo

3 tankar på “Skottâ-bæŋ`kâ, skottbenk på samisk”